Jexuxmari Mujika
La mentira es tan antigua como la humanidad. La política y los lobbys –el poder en general- son seguramente los que más se han servido de ella. Hoy siguen haciéndolo y además están consiguiendo que lo aceptemos con cada vez más naturalidad; consiguen que no se les castigue por ello; que hasta se les premie. La mentira más burda se disfraza hoy y se diluye en la post-verdad y disfruta de una enorme fuerza expansiva.
Egia ez dena ez da beti gezurra. Egin behar ez zaizun galdera bat luzatzen bazaizu, sekretoa gorde beharrak, konpasioak, jendetasunak, … egiari ez dagokion erantzuna eman beharrean jar zaitzakete, baina ez duzu gezurrik esan. Gezurrak, guk dotrinan hala ikasi genuen, engainatzeko intentzioa berekin darama beti. Hori bai, egin behar ez zaizun galdera noiz den erabakitzean zintzo jokatu behar da. Hor tranpa egiteak ez du balio.
Beste hau ere esan beharrekoa da: Inoiz ez duela gezurrik esan dioena aurrenekoa ez duena esaten ari da. Horretaz seguru samar egon zaitezke, nik uste.
Hau esanda, bi-hiru gauzatxo aipatu nahi ditut egungo gezur giroaren inguruan. 1.- Gu haurrak ginenean ingelesez penalti edo corner jakitea nahikoa zen, ingelesezko hitzak zirela jakin beharrik gabe gainera. Egun artikulu bat ez daiteke irakurri hizkuntza horretako hitzen batekin topo egin gabe. Ados ere ok bihurtu zaigu. Baina fake hitza da nagusi gaur. Guztiz nagusitu zaigu, ez, hala ere, antza, gu egiaz kezkatzeraino. Bizkor jarri gara (gaituzte) egia-ostea, eta horrelakoak entzutera. Banago, gustuko gertatzen ere ez ote zaigun ari.
Mientras a la hora de valorar algo nos resulte más importante saber quién lo dice, que aquello que dice, y, consecuentemente, nuestras opiniones o críticas, positivas o negativas, sobre cualquier cosa, dependen sobre todo de las personas o grupos a las que van dirigidas, la diferencia entre verdad y mentira se seguirá diluyendo en la sociedad y nos acostumbraremos a vivir sumidos en flagrantes contradicciones. No llegaremos a ser personas adultas y, desde luego, no seremos capaces ni de imaginar un mundo distinto al actual.
Gaur irakurri dut oraindik ere AEBko presidentea den horrek igaro diren lau urtetan ez dakit zenbat mila gezur esan omen dituela, edo idatziz eman. Milaka asko. Eta hori ez zaiola inolako arazoa gertatu. Beste gauza batzuk beharbada bai, baina hori ez. Horretan egunero saiatu izanak ez du lotsatzen. Horretan darrai gaur ere, inolako frogarik gabeko baieztapen izugarriak egin eta egin; bere jarraitzaile bakar bati ere ez zaio hori lotsagarri iruditzen. 80 milioi jarraitzaile omen ditu Twitterren.
Egia eta gezurraren arteko bereizketa garrantzia galtzen ari da gaur; mundu mailan ari da holako zerbait gertatzen; hala iruditzen zait. Gure artean ere bai.
Zergatik ari den gertatzen hori? Auskalo esanda, ezin gelditu eta, pare bat gauza esango ditut, inportanteenak esan gabe igoal geldituko zaizkit, baina.
1.- Herriarentzat, nazioarentzat, eskatzen dugun burujabetza geure buruari ez diogulako opa. Geure buruarentzat ez zaigu interesatzen. Burujabetzak berarekin daraman askatasun eta erantzukizunari ausardiaz heltzea baino nahiago dugu babesa ziurtatuko digun talde batean –edonolakoan- geure burua izkutatzea. Errazago zaigu, hori garbi. Gizakiok babesa ere behar dugu, egia da hori, baina ez nortasunaren bizkar lortuz, geure kabuz pentsatzeko erantzukizunaren bizkar ez. Lehen –erlijioa, ohiturak, tradizioa, …- babesean bizitzera ohituak ginen; zenbait gauza ziur bagenekizkien ustean bizi ahal ginen; gaur, ordea, gizartea gero eta konplexuagoa eta anitzagoa denean, eta aldakuntza ezberdinak ziztu bizian gertatzen ari direnean, segurantza garbiekin bizitzea ezinezkoa gertatzen da; hori horrela da eta horretara jarri beste erremediorik ez dugu izango, kosta ala kosta.
2.- Zer esaten den baino, nork esaten duen inportanteago zaigulako: ia denok dugu horretan erortzeko arriskua, arrisku handia. “Nik `neuretakoari´ egiten diot kasu, nik gustukoa dudanari ematen diot arrazoi, horrek segurantza ematen dit, non nagoen uzten dit garbi, eta nora eta nola joan nahi dudan argitzen dit. Bestalde, zerbaiti buruz, ekintza edo ikuspegi bati buruz, kritika egiten dudanean, zeren baino gehiago noren alde edo aurka zuzendua egotearen arabera egiten dut. Hori ez al da ba normala?”
Badakit: politika eta lobbyak bezain zaharrak dira gezurrak; gaur, baina, kontuz ez bagabiltza, hain babesgabe sentitzera garamatzan egoerak eta egungo makinaria komunikatiboaren indar itzelak edozer sinestera eraman gaitzake, edozer babestu edo gaitzestera, kontraesan nabarmenenetan erortzera: egitateetan sinesteko mesfidatiegi eta une berean sineskeria barregarrienak irensteko gai.
Gezurrarekiko dugun jarrera normaltzat joaz, alferrik pentsatuko dugu pertsona helduak garela, eta, noski, hain beharrezkoa dugun mundu ezberdin bat irudikatzen ere ez dugu asmatuko.
