Aitor Sorreluz
Galdera: Zer egiten du elurrak: jantzi edo erantzi? Udazkenean nagusi izan ohi diren kolore eta ñabarduren ondoren, paisaia monotonoen eta hostogabeen biluztasunaren lekuko izatea deserosoa izango dela uste dut. Hortik dator, beharbada, elurrak gure mendiak estalki zuriz estaltzen dituela dioen esaera.
Iruditzen zait, hala ere, elurrak, agerikoa eta azalekoa estaliz, begi-bistan uzten duela ezkutukoa, gordean dagoena eta agerikoa ez dena. Arantzazuko paisaia elurtuek, arre koloretan blai, beste urtarotan estalita dauden pitzadurak, bide-zuloak eta bidezidorrak, silueta eta profilak erakusten dituzte. Basilika bera ere oso bestelakoa da: dorreetako diamante puntak inoiz ez bezala ageri dira, elurrak argituta. Pietateak jasaten duen zama eta sufrimendua, bizkar-gainean duen elur geruza lodian gauzatzen da dramatikoki. Apostoluen aurpegia eta soina elurrez estalita, elurteak sekula ez bezala berdintzen ditu, eta hutsuneak eta ahuleziak areagotzen. Soinean daramaten pisu horrek lurrean ainguratzen dituela dirudi.
Horregatik, agian, elurrak paisaia erantzi egiten du, biluztu. Negu gordina, deitzen diote. Arantzazuk, askotan esan dugu, bere burua begiratzen uzten duenaren begirada aldatzen du. Agian, paisaia eta basilika soilek begira dagoen hori biluztera gonbidatzen dute, agerikoa eta azalekoa alde batera uztera eta, kolore arrearen zuri eta grisen sorta amaiezinean, norberaren pitzadura eta zuloetan agertzen ausartzera.
Batzuetan pandemia honek elurte handi bat dirudi, gure barnean bizi diren zaurgarritasuna eta hauskortasuna lotsagabe eta zakar agerian uzten baititu. Barrualdea, gurea, argi-ilunez betea, kolore arreaz betea: batetik osasun-larrialdiak pertsonengan elkartasun-, eskuzabaltasun- eta altruismo-sentimenduak eta -ekintzak lorarazi ditu. Pentsa liteke aldaketa posible dela. Baina bestetik, bizi dugun alarma-egoera sentimendu eta ekintza insolidario, berekoi eta ziztrinen haztegi ere izan da.
Kainen kontakizunak dardara eragiten du: giza historia zuzenduz eta birbideratuz etorkizunerako bideak irekitzen dituen Jainkoaren berri izateak iraultza ekarriko duen itxaropena pizten du. Elur malutek Arantzazuko basilikako dorrearen diamante/arantza puntak argitzen dituen eran.
Aitor Sorreluz
Honela zioen On Kixotek: "Antso, gertatzen zaizkigun ekaitz guzti hauek denbora baretu eta gauzak ongi gertatu behar zaizkigun seinale dituk, ez baita posible gaizkia zein ongia iraunkorrak izatea. Horrenbestez gaizkiak asko iraun duenez ongia hurbil dago. " (On Kixote, lehen zatia, XVIII. kap., 86-88).
COVID-19aren aurkako txertoarekin badirudi, gaizkiak luze iraun ondoren, ongia gertu dagoela. Amaieraren hasiera, diote. Ez dirudi, hala ere, ongia hurbil egonik gaizkia urrundu denik.
Gure gizartearen eraldaketa soziokulturaleko prozesuak bizkortzen ari dituen lotura-ezari buruz hitz egin zuen orain dela hilabete batzuk. 2008an hasi zen krisi ekonomikoak hala adierazten zuen, eta pandemia horretan hartutako neurriek hala berretsi dute. Arau bihurtutako distantzia sozialaren metro eta erdiko distantzia da desberdina eta zaurgarria kanporatzea eragiten duen deslotura handi horren isla tristea.
Pandemian zehar, zaurgarrienak (adinekoak eta mendeko pertsonak) beren egoitzetan giltzapetu ditugu. Beren segurtasuna dela eta, hor mantentzen ditugu, isolatuta, deseskalada eta tabernak irekitzen ditugun bitartean. Pandemian zehar, gure etxe erosoetan sartu gara, desberdina (etorkina) periferiatik zentrora funtsezko zereginetan dabilen bitartean. Denok ez dugu gaitasun bera gaixotasunari erantzuteko. Erantzun hori baldintza material eta sozialen mende baitago, hala nola errenta, etxebizitza, lana, generoa, adina...
Caritasek laguntzen dituen familien errealitatea latza da. Caritasera joaten diren pertsonen erdiak baino gehiagok lan bila jarraitzen dute. %40ak COVIDagatik kutsatzeko probabilitate handiko baldintzetan lan egiten dute, horrek suposatzen duen guztiarekin. 246.000 pertsonek ez dute inolako diru-sarrerarik. Laguntzen eskasia, itzalaldi teknologikoa eta horrek adingabeen hezkuntzan dituen ondorioak...
Gaizkia aurrera doa eta ongia urruntzen ari dela dirudi. COVID txertoaz gain, premiaz behar dugu txerto soziala.
"— Begira iezaiozue - Erantzun zuen Antsok -, han antza dutenak ez direla erraldoiak, haize-errotak baizik, eta besoak diruditenak gurutzeak direla, haizeak iraulita errotaren harria ibilarazten dutenak". (On Kixote, lehen zatia, VIII. kap., 5)
Agian ezinezko borraka izan daiteke, ez dut uste ordea, alegiazko etsaiak direnik. Eguberri guztietan bezala, gogoratu berri dugu Jainkoak hauskorra eta ahula izatea aukeratu zuela salbatzeko bide gisa. Bidean badago, beraz, aztarnarik.
Aitor Sorreluz
Udazken honetan Arantzazun Gizarte berrikuntzarako laborategia jarri da martxan. Urte bete da Caritasen VIII. FOESSA txostenak gizarteari 'desbinkulazio' gaitza atzeman ziola. Urriaren 3an Asisen aurkeztutako "Frateli tutti" entziklikaren lehen atalak ere diagnostiko beretsua egiten dio gizarteari. Bietan, erremedio modura, suminaren pedagogia proposatzen da, bestearen minaren aurrean jarrera indiferentea salatuz. Hurkoaren duintasunaren urratzeak sortutako suminak hura berreskuratzea helburu duen ekintzara bultzatzen gaitu. Txerto modura, entziklikak guztiok anai-arrebak garela aldarrikatzen du, gizartea anaidi modura ulertuz eta laguntasun soziala proposatuz.
Pandemia-garai honetan txertoa lehentasun bihurtu da. Gizartea gaixo badago, txertoa behar duela pentsatzeak irria sortarazten dit, ezin baitut xiringaren tamaina irudikatu ere egin... Umoreak atsekabeari aurre egiten laguntzen omen du.
Txerto sozialarena txantxa ote? Agian sekula baino beharrezkoa da gizarte honen gaitzei aurre egitea. Txertoa pertsonen ongia legeen eta arauen aplikazio itsuaren gainetik jartzeko; txertoa pobreziaren aurrean beste mundu bat posiblea eta beharrezkoa dela aldarrikatzeko; txertoa errealitatearen gazi-gozoari aurre egiteko; txertoa gizartearen desbinkulazioaren aurrean ez etsitzeko eta borrokari eusteko.
Arantzazuko bost mendetako historiak mundu justu eta hobeago baten alde lan eginez Ebanjelioaren balioen arabera bizi nahi izan duten fraideez osatutako anaidiaren saiakera erakusten du. Tradizio horri so egin eta bestea anai-arreba modura —Aita beraren seme-alaba modura— ikustarazten digun printzipio aktiboaren bila abiatzea guztioi dagokion ardura da, agian. Asmatuko ote dugu dosiarekin?
Aitor Sorreluz
Ez dut Koronabirusari buruz hitz egin nahi, ez eta pandemiari buruz, edo distantzia sozialari buruz, edo musukoei buruz... Filosofiaren nazioarteko egunaren bezperan idazten ditut lerro hauek. Polinio delako batek (Grezia, 200 K.a.) oklokrazia demokraziaren gainbehera zela esan zuen. Demokrazian erabakiak herriak hartzen ditu, oklokrazian aldiz, ezinikusiak eta ezjakintasunak gidatutako jende-osteak. Egun hauetan gure agintariek etika hezkuntza-sistematik kendu nahi dute, agian distantzia soziala areagotzeko eta horrela, elkarren arteko loturak ezabatzeko eta behin betirako alarma egoera sortzeko. Baina hasiera esana dut ez dudala honi buruz hitz egingo.
Gabonak bertan ditugu. 75 urte egingo dituen Arantzazuko takoari gelditzen zaizkion orri gutxiek hori adierazten dute behintzat. Aldizkariaren ale honen portadarako gauez hartutako Arantzazuko argazki bat nuen gogoan, iluntasunean argiztatutako jaiotza balitz moduan. Arantzazu egunsentiko argipean, iluntasunaren erdian argia. Ilunbista.
Gandiagarekin pasatako azken egunak kontatzen dituen liburuaren bigarren paragrafoan, Joxe Azurmendik zera idazten du: hil bezperatan Gandiagak enegarren aldiz Arantzazuko paisaia 'U' modukoa dela azaldu ziola, maitekiro harrera egiten duen altzo baten modura. Arantzazuko ahurrak kanpotik begiratzean (edo eta barrutik haien begiradari leku uzten diogunean) aktibatzen diren espazio harkorrak direla badakigu. Oteizari zor diogu hori. Orain dela urte bete Elena Martinek gogorarazten zigun bezala, arimarentzat eginiko gelak lirateke espazio horiek.
Ederra da ahur horietan eguzkia nola ateratzen den ikustea, haitzak argitzen ikustea, gero haitza-tarteak, dorrearen gurutzea ondoren, handik gutxira komentuko teilatuak... Arantzazuko 'U' formako bazter horietako batetik argiak dena estaltzen duela ikustea. Laster dira Gabonak, baita pandemia garaian ere, baita alarma-egoeran egonda ere. Laster da hemen zaurgarriak izateko eskubidea argituko duena. Itxaropenaren eta Berri Onaren garaia. Gabon Zorion!
Aitor Sorreluz
Udazkenak aldaketa iradokitzen du. Udako oparotasuna bukatu da, egunak laburtzen doaz eta ingurua berdetasuna galtzen doan heinean horiak, gorriak eta gorri-horiak dira nagusi. Zeruak ere argitasuna irabazten du. Hego-haizeak eta negua badatorrela adierazten duten fronteek zuhaitzei jantzi koloretsuak eransten dizkiete. Hostoak erortzen doaz, ezinbestez. Laster da negua.
Berrogeialditik noiz atera zain daudenek egunak kontatuko dituzte eta orriak egutegitik kenduko. Zifra eta datuak, udazkeneko orbelean pilatzen doazen eguneroko positiboak. Berriro ere ospitaleak betetzen ari direla ikusten duten osasun-langileen nekea metatzen ari den bezala.
Egunak aurrera doaz eta agian buru osasunaren eguna (urriak 10), pobreziaren munduko eguna (urriak 17), misioetako mundu-jardunaldia (urriak 18), agian egun horiek ere egutegian seinalatuta egongo dira. Alzheimerraren eguna irailaren 21ean izan zen. Memoriatik erortzen doazen oroitzapenak, zimeldutako gogorapenez hustutako buru biluziak. Distantzia sozialaren garaian janzten gaituzten hitzik gabeko besarkada eta laztan abegikorrak.
Urriak 4, Asisko Frantziskoren eguna. Gure asmoa berritzeko eguna gure ingurua eta inguratzen gaituztenak arreta handiagoarekin bizitzeko (Laudato Si' iraultza). Egun honen orria ere kendu egingo dugu. Egun bakoitzak berea duela gogoratzeko eguna. Etorkizuna kontrolatu nahi duen neurririk gabeko antsietateari aurre egiteko eguna. Oraindik kendu ez diren orriak.
Bada hilabete kurtsoa hasi zenetik. Orri gutxi batzuk jakintzarekin bete dira, gehienak zirriborroekin...
75 urte Arantzazuko 'takoa' gure etxeetan dagoela, egunen joan-etorria markatuz. Orri bat kendu bestea ikusteko. Antsietatea alde batera uzten laguntzen duen automatismo ederra: orainean jarri arreta eta etorkizunari erne. Uste sendoarekin eta apaltasunez zain egon. Agian gure eta orainaren biluztasunak konfiantza-espazioetan hartzen baitute zentzua. Espazio horietan uzten gara maite gaituzten horiengandik maitatzen. Zeruko Aitak basoetako txoriei jaten ematen badie, nola ez gaitu ba gu zainduko?
Erortzen doazen egutegiko orriak. Zein zoragarria den udazkeneko baso koloretsuetan barna orbelaren gainean soseguz ibiltzea, banan-bana eroritako hostoen gainean. Begiratu dezagun atzera eta saiatu gogoratzen, gure bizitzaren egutegitik erori diren orri gainean ibiliz.
© 2024 Arantzazu